Niepłodność wtórna to problem, który dotyczy wielu par. Macie już dziecko i bezskutecznie staracie się o kolejne?

Niepłodność wtórna to niemożność poczęcia dziecka mimo wcześniejszej ciąży. Tyle definicja. Diagnoza najczęściej zaskakuje partnerów. Na szczęście w większości wypadków chorobę tę można leczyć.

Problem niepłodności wtórnej często zaskakuje. Para posiada już jedno bądź dwoje dzieci, które poczęły się i urodziły bez większych powikłań, ponadto są zdrowe i dobrze się rozwijają. Tymczasem nie zawsze zajście w kolejną ciążę okazuje się proste…

Szacuje się, że w społeczeństwach rozwiniętych, w tym i w Polsce, 20 proc. par starających się o ciążę i leczących się z powodów niepłodności ma już przynajmniej jedno dziecko.

W Polsce, według statystyk, ponad połowa Polek ma tylko jedno dziecko, a niecałe 40 proc. dwójkę. Rodzice plus jedno dziecko to od lat powielany model rodziny. Według danych z GUS-u w całym 2011 roku liczba urodzeń ogółem wynosiła 388 416 tys. i było to o ponad 24 tys. mniej niż w 2010 roku dzieci. Przy takiej liczbie urodzeń współczynnik dzietności kobiet wynosi 1,3 co oznacza, że na 100 kobiet w wieku rozrodczym przypada 130 dzieci.

Można pomyśleć, że najczęściej decydujemy się tylko na jedno dziecko ze względów ekonomicznych. Tymczasem nie bez znaczenie pozostaje wiek przyszłych rodziców. Coraz później decydujemy się na rodzinę i stabilizację, odraczamy decyzję o rodzicielstwie, czasami zwyczajnie brakuje już czasu na drugie dziecko. Wiek rodziców, a szczególnie kobiety, jest główną przyczyną niepłodności wtórnej. Im starsi rodzice, tym trudniej o ciążę.

Kiedy występuje niepłodność wtórna i jak przebiega jej leczenie?

Lekarze coraz częściej zalecają, by rozpocząć diagnostykę niepłodności wtórnej już po 6 miesiącach regularnych zbliżeń, wcześniej mówiono o roku, ale ze względu na coraz bardziej zaawansowany wiek rodziców zaleca się wcześniejszy kontakt z lekarzem. Specjaliści zgodnie podkreślają, że badania niepłodności należy przeprowadzić u obojga partnerów, nawet jeżeli przyczynę znaleziono już po stronie jednego z nich. Może się bowiem okazać, że drugi z partnerów również ma problem z płodnością.

Wśród przyczyn niepłodności wtórnej wymienia się:

• wiek kobiety – w miarę upływu czasu liczba pęcherzyków jajnikowych jest mniejsza i są one gorszej jakości niż w momencie zajścia w pierwszą ciążę. Polki decydują się na powiększenie rodziny coraz później, a należy pamiętać, że płodność kobiety stopniowo zmniejsza się już od 25 roku życia. Im kobieta jest starsza, tym częściej zdarzają się jej cykle bezowulacyjne;

• zaburzenia hormonalne i związane z nimi nieprawidłowości w przebiegu cyklu miesiączkowego schorzenia układu rodnego (włókniaki, endometrioza, niedrożność jajowodów itp.), które rozwinęły się po urodzeniu dziecka. W niektórych przypadkach choroby przewlekłe lub stosowane w ich przebiegu leki utrudniają zajście w ciążę;

• niedowagę lub nadwagę: na niepłodność (zarówno pierwotną, jak i wtórną) bezsprzecznie wpływ ma rozwój cywilizacyjny. Zbyt mała aktywność fizyczna, siedzący tryb życia, praca w szkodliwych warunkach, stres, nieodpowiednia dieta, stosowanie używek (alkohol, palenie tytoniu) w znacznym stopniu zmniejszają szansę na poczęcie dziecka.

• u mężczyzn jedną z głównych przyczyn niepłodności wtórnej są różnego rodzaju anomalie nasienia. Odpowiadają za to m.in. siedzący tryb życia; przegrzewanie jąder; szkodliwe warunki pracy; a także wszelkiego rodzaju używki (m.in. papierosy i alkohol czy sterydy anaboliczne, które hamują wytwarzanie nasienia).

Badania i leczenie niepłodności wtórnej

Diagnostyka niepłodności wtórnej obejmuje kompleksowe badania hormonalne, infekcyjne, ultrasonograficzne, a nawet genetyczne. Ich celem jest wykluczenie ewentualnych zaburzeń hormonalnych, infekcji, endometriozy, uszkodzeń narządów rodnych, czy działania chorób przewlekłych.

W przypadku mężczyzn wykonuje się badania nasienia, w celu określenia liczby i jakości plemników, badania hormonalne czy genetyczne.

Na podstawie wyników diagnostyki oraz szczegółowego wywiadu, lekarz określa optymalną ścieżkę leczenia.